Teren miasta od starożytności przyciągał różne ludy: Greków, Gotów, Hunów, Awarów, Bułgarów, Madziarów. Od XIV wieku na terenie Odessy istniała tatarska warownia Hadżibej (Chanat Krymski). W wyniku podbojów litewskich od 1392 r. do końca lat 40. XV w. terytorium między Dniestrem i Dnieprem pozostawało pod władzą Wielkiego Księstwa Litewskiego. Książę Witold rozbudował twierdzę Chadżybej, ulokowaną dokładnie w miejscu dzisiejszej Odessy. W 1529 twierdza znalazła się w otomańskim regionie Jedysan pod turecką nazwą Yeni Dünya (tur. Nowy Świat). W 1789 r. została zajęta przez wojska rosyjskie.
Miasto zostało oficjalnie założone w 1794 przez Rosję. W XIX wieku stało się głównym portem obsługującym eksport rosyjskiego zboża. Dzięki temu stało się jednym z najbogatszych i najszybciej rozwijających się miast carskiej Rosji.
W 1900 mieszkało tu aż 450 tys. osób. Przed wybuchem I wojny światowej Odessa stała się czwartym najważniejszym miastem imperium rosyjskiego, po Petersburgu, Moskwie i Warszawie.
Po rewolucji w 1917 miasto straciło swoją wyjątkową rolę i nigdy nie odzyskało poprzedniej świetności. W 1941 roku Rumuni wraz z Niemcami i Ukraińcami dokonali eksterminacji 50 tysięcy Żydów zamieszkujących miasto.
W 1897 roku w mieście żyło 17 395 Polaków, stanowili oni liczebnie taką samą populację jak mieszkający tu Ukraińcy. Przed wybuchem I wojny światowej Polaków żyło w mieście ok. 25-30 tys. Najwięcej w mieście znajdowało się Rosjan i Żydów.
W Odessie spędziliśmy ok. 4 godziny. Najpierw mieliśmy zamiar zanocować, ale miasto nie zachwyciło nas. Długo trwało zanim zaparkowaliśmy w dogodnym miejscu, blisko carycy Katarzyny. Bulwar Primorskij z Potiomkinowskimi schodami, pałac Woroncowa i pasaż handlowy - to prawie wszystko, co udało nam się zobaczyć. Chcieliśmy się wydostać z Odessy i zanocować tuż za nią, ale nic nam nie wpadło w oko i późnym wieczorem dojechaliśmy do limanu Dniestru, a tam już naprawdę nie było w czym wybierać...