Bonikowo
Rosjanie podpalili budynek wyzwalając Polskę nie tylko od Niemców, ale i od wrogów klasowych – obszarników. Dzisiaj jest tam boisko sportowe i młodzież gra w piłkę. Kiedy zapytałam o pałac pierwszą napotkaną osobę (licealistka z Kościana) usłyszałam opis nieistniejącej budowli i życiorys ostatniego właściciela.
Alfred Chłapowski (1874-1940) ekonomista, polityk, działacz społeczny i gospodarczy. Uzyskał w Monachium doktorat nauk ekonomicznych. Po objęciu majątku, dobrze zagospodarowanego i uprzemysłowionego (2.326 ha), rozpoczął działalność polityczną o kierunku narodowym. Był współzałożycielem czasopism „Praca” i „Gazeta Polska”, polskim posłem do parlamentu niemieckiego. Był działaczem Towarzystwa Kółek Rolniczych, przewodniczącym kółka w Kościanie, organizował fachowe wycieczki, wystawy, zwiedzanie gospodarstw, często wygłaszał referaty i pogadanki. W I wojnie światowej organizował i kierował w Serbii i Macedonii szpitalami Zakonu Maltańskiego, którego był członkiem. W 1918 był delegatem na Sejm Dzielnicowy w Poznaniu i obwodowym komendantem Straży Ludowej. Należał do założycieli Banku Cukrowniczego. Chłapowski był posłem na sejm, ministrem rolnictwa, ambasadorem we Francji. W pierwszych dniach II wojny światowej Niemcy aresztowali go i trzymali aż do śmierci pod strażą w szpitalu w Kościanie, poddając przesłuchiwaniom. A. Chłapowski był odznaczony m.in. Wielkim Krzyżem Orderu Odrodzenia Polski i Wielkim Krzyżem Legii Honorowej.
Opowieść ta zrobiła na mnie duże wrażenie.
Kobylniki
Dwór z XVIII w. przebudowany na pocz. XX w stylu narodowym, posiada wdzięk charakterystyczny dla polskich posiadłości. Parterowy, nakryty dachem mansardowym, z wystawką dachową zwieńczoną dekoracyjnym szczytem i kolumnowym gankiem z balkonem. Od 1806 - 1939 r. w rękach rodziny Kwileckich. Ostatni właściciel hr.Dobiesław Kwilecki (ur. w 1881r.) W 1939 r. aresztowany przez NKWD‚ znalazł się w Kazachstanie‚ gdzie umarł w nędzy 5 stycznia 1942 r.